«گلشن» قدیمی‌ترین سرای درون‌شهری همدان
تاریخ انتشار: ۳ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۳۹۹۹۵۰۷۰
ایسنا/همدان یک پژوهشگر باستان‌شناسی گفت: ۲۰ سرا در دل بازار سنتی همدان وجود دارد که سرای گلشن قدیمی‌ترین آنها بوده و پیشینه ساخت آن به دوران صفویه برمی‌گردد.
حامد حاجیلویی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: پیشینه کاروانسرا در ایران به دوره هخامنشی برمی‌گردد و در آن زمان افراد با توجه به قلمرو وسیع حکومت هخامنشی نیاز دیدند که بناهایی تحت عنوان کاروانسرا احداث کنند و هیچ نشانی از کاروانسرا و بقایای معماری آن در دسترس نیست اما در مدارک مکتوب تاریخی مانند الواح کشف شده در پرسپولیس تخت جمشید در سال ۱۹۳۷ میلادی نشان داده شد که متصدیانی در آن کاروانسراها بودند و جیره‌ای که به مسافران اختصاص می‌دادند، به اندازه یک شبانه‌روز بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: سنت ساخت کاروانسرا در دوره پارسی، ساسانی و اسلامی ادامه پیدا کرده و بعد از ورود به دوران صفوی و فرمانروایی شاه عباس اول از سال ۹۹۶ تا ۱۰۳۸ هجری قمری بوده که اوج شکوفایی معماری است و سیاحانی مانند شاردن که از مغرب زمین در دوره صفوی از اصفهان که در آن زمان پایتخت بوده، بازدید کردند، به اهمیت دولت وقت به ساخت این بناها اشاره می‌کنند و مطالبی را در سفرنامه‌ها نوشتند.
این پژوهشگر باستان‌شناسی اضافه کرد: در دوره صفوی نقاط شهری ایران گسترش پیدا کرده و بازارهای سنتی شکل گرفته بنابراین نیاز می‌شود که بناهایی با کاربری مشابه نیز در دل شهرها به ویژه در نزدیکی بازارها شکل گیرد که یکی از جنبه‌های مهم آن بحث تجاری است و کاروانسراها در آن دوره به دو دسته درون‌شهری و برون‌شهری تقسیم شده و به آن دسته از کاروانسراهای در داخل شهر سرا گفته می‌شود و این بناها، واژه‌ها و مفهوم‌های مختلفی با توجه به ابعاد و نوع معماری آنها دارند.
وی اضافه کرد: یکی از سراهای درون‌شهری که در زمان صفوی در همدان ساخته شده، سرای گلشن است اما در اوایل دوره قاجار تعمیرات و تغییرات عظیمی در این بنا ایجاد شده و امروزه بخش‌های کمی از دوره صفوی باقی مانده و بیشتر بخش‌های معماری مربوط به اوایل دوره قاجار است.
حاجیلویی تصریح کرد: معماری بناها مطابق با شرایط اقلیمی آن منطقه بوده و یکی از دلایل شکل‌گیری کاروانسرا در ایران اقلیم گرم و خشک کشور است و ضرورت آن زمان به این صورت بوده تا بناهایی در مسیرها برای استراحت و تجارت کالاها و تولیدات ساخته شود و شهر همدان طبق پهنه‌بندی‌هایی که امروزه نیز تجربیات گذشته را تأیید می‌کند، در اقلیم سرد و خشک کشور قرار گرفته و معماری که در تمامی بناهای این شهر از دوره باستان و بقایای معماری محوطه هگمتانه مربوط به دوره اشکانی و سرای گلشن همگی متناسب با شرایط اقلیمی همدان بوده و با تمایل به راستای شمال شرق و جنوب غرب ساخته شده است.
وی با بیان اینکه سرای گلشن به شیوه سنت کاروانسرا یا سراسازی در اقلیم سرد و خشک کشور ساخته شده و حجره‌هایی در اطراف حیاط مرکزی قرار گرفته است، اضافه کرد: حیاط مرکزی هشت ضلعی یا مربع با گوشه‌های تخت است و حجره‌هایی در دوطبقه در اطراف آن قرار گرفته و هر حجره دارای یک فضای اصلی و یک پستو در پشت آن است همچنین سراهای درون‌شهری به دو دسته با کاربری صرفا تجاری یا با کاربری کاروانی و تجاری تقسیم می‌شوند و سرای گلشن از دسته کاروانی و تجاری است و طبقه همکف برای عرضه کالاهای تولیدی و طبقه اول برای استراحت کاروانیان بوده است.
حاجیلویی اعلام کرد: در ضلع شرقی سرای گلشن یک هشتی دیده می‌شود و بیشتر تمرکز بنا از لحاظ وسعت بر ضلع شرقی بوده چراکه این ضلع تابستان‌نشین است و به این بخش از خانه‌ها و سراها در معماری‌های آن زمان بیشتر تمرکز شده و در ضلع غربی فقط حجره‌ها قرار گرفته و برای ورود به این سرا یک هشتی دیگر در ضلع شمالی یا شمال شرقی این بنا قرار دارد و آن را به بخش‌های مختلف بازار همدان متصل می‌کند.
این پژوهشگر باستان‌شناسی بیان کرد: اهمیت سراها علاوه بر جنبه استراحت کاروانیان و تجارت، تعاملی بوده که در حیاط این بناها به صورت اشتراک‌گذاری اخبار، فرهنگ‌ها و سنن و آداب و رسوم شکل گرفته و سراهای همدان در سفرنامه‌های افراد مختلفی مانند هوگو گروته و کرزن به این موارد اشاره شده و به طور کلی ۲۰ سرا در دل بازار سنتی همدان وجود دارد که سرای گلشن یکی از آنها است و در نمای خود یک سری عناصر تزئینی از آجر دارد که در معماری ایرانی و اسلامی آجرکاری حصیری گفته می‌شود و با توجه به مرمتی که در سالیان اخیر در سرای گلشن انجام شده، قدیمی‌ترین سرای درون‌شهری همدان فضای مطلوبی برای بازدید گردشگران در ایام نوروز فراهم کرده است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری کاروانسرای گلشن کاروانسرا دوره صفویه نوروز ۱۴۰۳ گردشگري مسافران نوروزی تجارت استانی اجتماعی نوروز ۱۴۰۳ استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری سرای گلشن درون شهری آن زمان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۹۵۰۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
افزایش تعداد مددسراها و پایگاه‌های خدمات اجتماعی در پایتخت
به گزارش خبرگزاری مهر، احمد احمدی صدر مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران گفت: بهشت زهرا (س) یک نقطه اشتراک بین همه شهروندان تهرانی است و به هر حال هم احترام اهل قبور و هم احترام خانواده های داغ دیده باید حفظ شود و به همین دلیل این مکان باید منظره زیبایی داشته باشد و از آن صیانت گردد.
وی افزود: در طرح ساماندهی آسیب‌های اجتماعی یکی از نقاطی که در دو سال گذشته بسیار برای ما اهمیت داشت بهشت زهرا (س) بود. خوشبختانه با همکاری صددرصد و همه جانبه از سوی مدیریت بهشت زهرا (س) پایگاه هایی را در این مکان ایجاد کردیم که در دوره‌های قبلی مدیریت شهری شاهد این اتفاق مهم نبودیم. همچنین قصد داریم تعداد مددسراهای نزدیک به این محدوده را هم افزایش بدهیم تا بتوانیم به تمامی آسیب دیدگان اجتماعی و مددجویانی که در سراسر بهشت زهرا (س) به خدمات نیاز دارند خدمت رسانی کنیم.
مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی افزود: باید در این زمینه بین مردم هم فرهنگسازی شود. مردم باید بدانند برخی ها سودجو هستند و اجازه بدهند سبد سودجویان را از نیازمندان جدا کنیم و کسانی که ممکن است معتاد متجاهر باشند و خسارت ایجاد کنند وضعیت آنها را در طرح ساماندهی آنها را مشخص کنیم.
احمدی صدر با بیان اینکه بهشت زهرا (س) باید شبیه اسم خودش یک بهشت آرامش باشد تأکید کرد: شهروندان در صورت مشاهده هر گونه آسیب اجتماعی در محوطه بهشت زهرا (س) برای ساماندهی این آسیب دیدگان با سامانه ۱۳۷ تماس گرفته تا گشت فوریت‌های خدمات اجتماعی حامی شهر سازمان نسبت به ساماندهی این افراد اقدام کنند.
مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در پایان گفت: در دوره مدیریت شهری فعلی از زیرساخت‌ها و بسترهای مناسب به منظور ساماندهی آسیب‌های اجتماعی پایتخت و کاهش این آسیب‌ها رشد ۸۰۰ درصدی داشته است و ان‌شاءالله قصد داریم تا پایان این دوره از مدیریت شهری زیرساخت هایی چون مددسراها، مراکز یاورشهر، مراکز پویاشهر، همراه سراها و… را چندین برابر افزایش دهیم.
کد خبر 6093144
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت